ความเป็นมา
แนวคิดในการจัดตั้งสมาคมสภามหาวิทยาลัย (ประเทศไทย) ประการหนึ่ง คือการจัดให้มีองค์กรกลางที่เป็นที่รวมของสภาของมหาวิทยาลัยต่างๆ ในประเทศไทย ซึ่งในปัจจุบันมีจำนวนที่ขยายตัวออกไปอย่างกว้างขวางถึงเกือบ 200 แห่ง โดยเป็นที่หวังว่าการรวมตัวกันนี้จะนำไปสู่การพัฒนาความเข้มแข็งของสภามหาวิทยาลัยซึ่งเป็นหน่วยทางยุทธศาสตร์ที่สำคัญที่จะช่วยพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาและระบบอุดมศึกษาในภาพรวมให้เจริญก้าวหน้าสืบไปได้ แต่เนื่องจากสภาของมหาวิทยาลัยและสถาบันอุดมศึกษาต่างๆ ในปัจจุบัน ยังมีความหลากหลายในด้านรูปแบบการดำเนินการของสภาในฐานะองค์กร รวมทั้งประสบการณ์ การปฏิบัติหน้าที่ และสถานภาพของกรรมการสภามหาวิทยาลัย อีกทั้งในประเทศไทยยังไม่ได้มีการกำหนดหลักเกณฑ์แนวปฏิบัติที่ดี (Code of Good Practice) ของการปฏิบัติหน้าที่ของสภามหาวิทยาลัย เหมือนดังที่ได้มีการกำหนดไว้ในระบบอุดมศึกษาที่พัฒนาแล้วทั้งหลาย เพื่อมุ่งให้เกิดธรรมาภิบาล (Good Governance) ของระบบการควบคุมดูแลมหาวิทยาลัยอันเป็นบทบาทหน้าที่ของสภามหาวิทยาลัยตามที่มีกำหนดไว้ในกฎหมาย จึงได้เกิดแนวคิดว่าหากได้มีองค์กรกลางในรูปแบบที่ประชุมหรือสมาคมเป็นที่เรียนรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างกัน รวมทั้งร่วมกันกำหนดหลักเกณฑ์แนวปฏิบัติของสภามหาวิทยาลัย องค์กรดังกล่าวก็จะมีประโยชน์เป็นอย่างยิ่ง
แนวคิดนี้ได้นำไปสู่การรวมตัวกันอย่างเป็นรูปธรรมและต่อเนื่อง โดยเห็นว่าการจัดตั้งองค์กรอย่างถาวรในลักษณะของสมาคมจะเป็นแนวทางหนึ่งที่จะทำให้แนวคิดบรรลุถึงวัตถุประสงค์ได้
วิสัยทัศน์
จรรโลงธรรมาภิบาลในสภามหาวิทยาลัย
พันธกิจ
(1) เป็นองค์กรร่วมในการรวมตัวกันของกรรมการสภาสถาบันอุดมศึกษาในประเทศไทย
(2) ร่วมมือกับคณะกรรมการการอุดมศึกษาในการพัฒนาอุดมศึกษาของชาติ
(3) ส่งเสริมระบบธรรมาภิบาลในการบริหารสถาบันอุดมศึกษา
(4) พัฒนาความเข้มแข็งของสภาสถาบันอุดมศึกษา
(5) เป็นเวทีระดมทรัพยากรและความร่วมมือ รวมทั้งการแลกเปลี่ยนข้อมูล ความรู้และประสบการณ์ระหว่างมวลสมาชิก
(6) วางมาตรฐานสภาสถาบันอุดมศึกษาในประเทศไทย
(7) พัฒนาบุคคลที่ได้รับแต่งตั้งให้ดารงตำแหน่งกรรมการสภาสถาบันอุดมศึกษา
(8) เป็นตัวกลางของประเทศในการประสานความร่วมมือกับหน่วยงานในลักษณะเดียวกันในต่างประเทศ หรือหน่วยงานลักษณะอื่นที่จะยังประโยชน์ต่อสถาบันอุดมศึกษาในประเทศไทย